Vasten is het zich geheel of gedeeltelijk onthouden van eten en drinken gedurende een bepaalde tijd. Meestal vasten mensen omwille van de gezondheid, maar in de maand Ramadan gaat het om een spirituele of religieuze reden, omdat het in opdracht is van God. Het vasten in de maand Ramadan kent vele voordelen op o.a. spiritueel, sociaal, lichamelijk, medisch en psychologisch vlak. We zetten voor je op een rij wat de voordelen zijn.
Spirituele voordelen
De moslims vasten in deze maand en verrichten extra daden van aanbidding om meer taqwa (vroomheid) te verkrijgen. Dat is het hoofddoel van het vasten. Onder daden van aanbidding kun je alle daden verstaan die je in Zijn Naam verricht en waar Hij tevreden over zal zijn. We weten niet precies wat de beloning van het vasten zal zijn, behalve dat de beloning zeer groot zal zijn. De Boodschapper van Allah ﷺ heeft gezegd dat Allah heeft gezegd in een Qudsi hadith: “Alle daden van de zoon van Adam (de mens) zijn voor hem, behalve het vasten, dat is voor Mij en Ik geef er een beloning voor.” (Al Bukhari).
Een van de oneven nachten in de laatste 10 dagen van de Ramadan wordt de “Nacht van de Kracht” genoemd, wanneer engelen neerdalen en het gebed ter aanvaarding naar God brengen. Het was in deze nacht dat het eerste vers van de Koran werd geopenbaard. In deze waardevolle nacht in de Ramadan heeft elke daad van aanbidding de waarde van wel 1000 maanden! Deze bijzondere nacht heet Laylat al-Qadr , letterlijk de “Nacht van het Decreet” of “Nacht van de Kracht”.
Voorwaar, Wij hebben hem (de Koran) neergezonden in Laylat al-Qadr. En wat doet jullie weten wat Laylat al-Qadr is? De Nacht van de Kracht is beter dan duizend maanden. De engelen en de geest (djibriel) daalden in haar neer met de toestemming van hun Heer, voor elke beschikking. Vrede heerst (in deze nacht), tot aan de ochtendschemering. (Koran, 97:1-5)
Wanneer de Laylat al-Qadr exact plaats vindt is alleen bekend bij God en Mohammed ﷺ, maar de laatste verkoos het voor zichzelf te houden zodat moslims niet alleen die ene nacht in aanbidding zouden doorbrengen. Hij gaf wel een tip: het zou om een van de laatste tien nachten van de Ramadan gaan en dan wel om de oneven nachten.
Moslims worden aangemoedigd om buiten de Ramadan zes dagen te vasten in Shawwal, de maand na de Ramadan die begint na Eid ul-Fitr; deze dagen hoeven niet opeenvolgend te zijn. Volgens de hadith zal iemand die de maand Ramadan en zes dagen tijdens Shawwal vast, beloond worden alsof hij het hele jaar gevast heeft.
Sociale voordelen
De Ramadan is een maand van verbinding, tolerantie, verbinding, liefdadigheid en bezinning. Het is een maand waarin mensen extra verdraagzaam, open en vrijgevig zijn en waarin saamhorigheid centraal staat.
Het vasten is een goede oefening om zelfbeheersing te trainen; om de tong in bedwang te houden en om eerlijk en oprecht te zijn. In een hadith heeft de Profeet Mohammed ﷺ gezegd: “Als iemand geen afstand doet van leugens in woorden en daden, heeft God er geen behoefte aan dat hij afstand doet van eten en drinken”.
De islamitische feestdag Eid ul-Fitr markeert het einde van de vastenperiode van de Ramadan en de eerste dag van de volgende maand, nadat er weer een nieuwe maan is waargenomen. De Eid valt na 29 of 30 dagen vasten, afhankelijk van de waarneming van de maan. Eid ul-Fitr betekent letterlijk het feest van het verbreken van het vasten. Het is een speciaal feest want er wordt voedsel aan de armen gedoneerd (Zakat al-Fitr), iedereen trekt zijn beste, liefst nieuwe, kleren aan, en in de vroege ochtend wordt het gezamenlijk gebed gehouden, gevolgd door feestmaaltijden en het bezoeken van familieleden en vrienden.
Het gebed is slechts twee rakaahs, en het is een facultatief gebed in tegenstelling tot de verplichte vijf dagelijkse gebeden. In Nederland en België passen veel moslims hun werkschema aan of vragen ze vrij voor de twee meest waarschijnlijke dagen van Eid. Dit maakt het mogelijk om tijd met het gezin door te brengen, net zoals christenen dat doen om samen Kerst te vieren.
Lichamelijke voordelen van de Ramadan
Moslims vasten niet vanwege medische of lichamelijke voordelen van het vasten; die zijn van secundaire aard. Toch zijn er verschillende lichamelijke voordelen van het vasten. Vasten wordt door patiënten gebruikt voor gewichtsbeheersing, om het vetgehalte te verlagen en om het spijsverteringskanaal rust te geven.
Het islamitische vasten is niet te vergelijken met een crash dieet. omdat er bij het vasten in de Ramadan geen sprake is van ondervoeding of een te lage calorie-inname. Het soort voedsel dat tijdens de Ramadan wordt genuttigd kent geen selectieve criteria van crash diëten zoals die van alleen eiwit of alleen fruit of het volledig achterwege laten van koolhydraten. Alles wat is toegestaan wordt in gematigde hoeveelheden ingenomen. De calorie-inname van moslims tijdens de Ramadan ligt op of iets onder de richtlijnen voor voedingsbehoeften.
De Ramadan is een maand van zelfregulering en zelftraining, waarbij de moslim hoopt dat hij deze training ook na het einde van de Ramadan kan doorzetten. Als de lessen die tijdens de Ramadan worden geleerd – of het nu gaat om de inname van voedsel of om rechtschapenheid – na de Ramadan worden voortgezet, zullen de effecten langdurig zijn.
Het verschil tussen de Ramadan en volledig vasten is de timing van het eten; tijdens de Ramadan slaan we in principe de lunch over en nemen we een vroeg ontbijt en eten we pas in de schemering. Onthouding van water gedurende 8 tot 10 uur is niet noodzakelijk slecht voor de gezondheid en veroorzaakt in feite een concentratie van alle vloeistoffen in het lichaam, waardoor een lichte dehydratatie optreedt. Het lichaam heeft zijn eigen mechanisme om water te bewaren. Het is aangetoond dat een lichte dehydratatie en waterbehoud bij planten hun levensduur verlengen.
Andere fysiologische effect van vasten
Het fysiologische effect van vasten omvat verlaging van de bloedsuikerspiegel, verlaging van het cholesterolgehalte en verlaging van de bloeddruk. In feite zou het vasten van de Ramadan een ideale aanbeveling zijn voor de behandeling van milde tot matige, stabiele, niet-insuline-diabetes, zwaarlijvigheid en essentiële hypertensie.
In 1994 werden op het eerste Internationale Congres over “Gezondheid en Ramadan”, dat in Casablanca werd gehouden, 50 uitgebreide studies verricht naar de medische ethiek van het vasten. Hoewel bij veel medische aandoeningen verbetering werd geconstateerd, verslechterde het vasten in geen geval de gezondheid van de patiënten of hun medische basisconditie. Aan de andere kant zijn patiënten die lijden aan ernstige ziekten, of het nu gaat om type I diabetes of coronaire hartziekte, nierstenen, enz. oftewel vrijgesteld van vasten of zij mogen niet vasten.
Psychologische effecten van het vasten
Er zijn ook psychologische effecten van het vasten. Er heerst een vrede en rust voor hen die vasten tijdens de maand Ramadan. Persoonlijke vijandigheid is minimaal en het misdaadcijfer daalt. Moslims volgen de raad van de Profeet ﷺ op die zei: “Als iemand u belastert of u agressief bejegent, zeg dan: ‘Ik ben aan het vasten’. ” Deze psychologische verbetering zou verband kunnen houden met een betere stabilisatie van de bloedsuikerspiegel tijdens het vasten, want hypoglykemie na het eten, verergert gedragsveranderingen.
Er is een gunstig effect van extra gebed ’s nachts. Dit helpt niet alleen bij een betere benutting van voedsel, maar ook bij de energie-output. Er worden 10 extra calorieën afgegeven voor elke eenheid van het gebed. Nogmaals, we bidden niet voor de oefening, maar een milde beweging van de gewrichten met extra calorieverbruik helpt ons wel. Evenzo brengt het reciteren van de Koran niet alleen rust in hart en geest, maar verbetert het ook het geheugen.
Conclusie
Vasten heeft vele voordelen op spiritueel, sociaal, lichamelijk en psychologisch vlak. Het is een speciale daad van aanbidding die alleen een zaak is tussen mensen en God. Niemand anders zeker weet of deze persoon daadwerkelijk aan het vasten is. God zei in een hadith Qudsi: “(Alleen) het vasten is voor Mij en Ik geef er een beloning voor.” (Al Bukhari)
Vond je dit artikel interessant?
