In het eerste deel lazen we dat de Yusuf عليه السلام als kind door zijn broers in de put was gegooid, dat hij was gevonden door de reizigers van een karavaan en als slaaf was meegenomen naar Egypte. Daar wordt hij gekocht door Potifar (ook bekend als Aziz), de rechterhand van de koning, en hij groeit op tot een wonderschone jongeman. Hij is zo mooi dat de Zulaykha, de vrouw van Potifar, hem wil verleiden. Zij dreigt hem in de gevangenis te zetten, als hij niet toegeeft. Wat zal Yusuf عليه السلام doen? Lees het in deel II.
De gevangenis
De profeet Yusuf عليه السلام zei: “Mijn Heer, de gevangenis is voor mij liever dan waar zij mij toe uitnodigen. En indien U hun list niet van mij afwendt, zal ik naar hen verlangen en tot de onwetenden behoren.’’ (Koran, 12:331) Zulaykha kon de schoonheid van Yusuf عليه السلام niet weerstaan en vroeg Potifar om Yusuf عليه السلام gevangen te zetten. Op deze manier zou het ook lijken alsof Yusuf عليه السلام de schuldige was.
In de gevangenis was hij in dezelfde cel als twee dienaren van de koning. Eén van hen was gewend om eten te koken voor de koning en de ander schonk wijn voor hem in. Ze kregen het voorstel van anderen om de koning te vergiftigen, waarbij degene die het eten bereidde voor de koning, het voorstel accepteerde. Toen de koning erachter kwam, stuurde hij ze beiden naar de gevangenis. In de gevangenis zagen ze beiden een droom en vroegen Yusuf عليه السلام om hun dromen uit te leggen. Eén van hen zei: “Ik zag mijzelf (in een droom) wijn persen’’. De ander zei: “Ik zag mijzelf brood dragen op mijn hoofd, en de vogels aten ervan. Zij zeiden: “Vertel ons de betekenis hiervan. Waarlijk, wij denken dat jij één van de kenners van de droomuitlegging bent.” (Koran, 12:36)
Yusuf عليه السلام zei: “O mijn beide medegevangenen, wat één van jullie betreft, hij zal voor zijn heer wijn schenken (dus hij zal vrijgesproken worden). En wat de ander betreft, hij zal worden gekruisigd, en de vogels zullen eten van zijn hoofd. De zaak waar jullie naar vragen is al beslist.’’ (Koran, 12:41)
Zijn voorspellingen kwamen uit
Dit kwam ook uit: degene die het eten voorbereidde werd gedood en degene die wijn inschonk werd vrijgelaten. De profeet Yusuf عليه السلام zei tegen degene die werd vrijgelaten: “Breng mij onder de aandacht van jouw meester (de koning).’’ De duivel liet hem dit echter vergeten, waardoor Yusuf عليه السلام nog een aantal jaren in de gevangenis verbleef. (Koran, 12:42) Dit duurde totdat de koning een droom zag. Volgens de overleveringen verbleef Yusuf عليه السلام in totaal twaalf (vijf plus zeven) jaar in de gevangenis. De profeet Mohammed ﷺ zei: “Moge Allah genadig zijn met Yusuf. Zou hij die woorden (breng mij onder de aandacht van jouw meester) niet gezegd hebben, dan zou hij niet langer zijn verbleven in de gevangenis.’’
De droom van de koning
Yusuf عليه السلام bleef in de gevangenis, totdat de koning een bijzondere droom zag. Allah zegt hierover in de Koran: “En de koning zei: “Ik zag zeven vette koeien die door zeven magere werden opgegeten en ook zeven groene aren en andere die droog waren. Raad van voornaamsten! Geeft mij uitsluitsel over mijn droom als jullie dromen kunnen verklaren.” Zij zeiden: “Dit is een warboel van dromen en wij zijn niet degenen die de interpretaties van (zulke verwarrende) dromen weten.’’ En hij van de twee die bevrijd was en die zich na een tijd herinnerde zei: “Ik zal jullie de uitleg ervan meedelen, zend mij er dus heen (naar de gevangenis).” “Yusuf, o betrouwbare, geef ons uitsluitsel over zeven vette koeien die door zeven magere werden opgegeten en ook zeven groene aren en andere die droog waren. Misschien ga ik dan terug naar de mensen opdat zij het misschien weten.” Hij zei: “Jullie zullen zeven jaren volgens zoals gewoonlijk zaaien en wat jullie dan oogsten laat dat in de aren, op een klein deel na dat jullie opeten. Dan komen daarna zeven moeilijke (jaren), die verteren wat jullie daarvoor hebben bewaard, behalve een kleine hoeveelheid die jullie opslaan. Dan komt er daarna een jaar waarin de mensen regen zullen krijgen en waarin jullie sap zullen persen.” (Koran, 12:43-49)
Yusuf عليه السلام krijgt een belangrijke positie
Yusuf عليه السلام was dus de enige die de droom begreep en kon uitleggen. Hierdoor mocht hij uit de gevangenis en kreeg een belangrijke positie. Allah zegt hierover: “De koning zei: “Brengt hem bij mij. Ik wil hem tot mijn vertrouweling maken.” En toen hij tot hem sprak, zei hij: “Heden heb jij je positie bij ons gevestigd en geniet jij vertrouwen’’. Hij (Yusuf) zei: “Stel mij aan over de voorraadschuren van het land. Ik ben een kundig beheerder.” Zo gaven Wij Yusuf een machtige positie in het land om zich erin te vestigen waar hij wilde. Wij treffen met Onze barmhartigheid wie Wij willen. Wij laten het loon van hen die goed doen niet verloren gaan.’’ (Koran, 12:54-56)
Yusuf عليه السلام kreeg dus de taak om alles dat in de zeven goede jaren werd geoogst, te bewaren. Volgens de overleveringen overleed Potifar in de tussentijd en kreeg Yusuf عليه السلام zijn positie, en trouwde hij daarna met Zulaykha die haar jeugdigheid van Allah had terug gekregen. Na zeven jaar hadden de mensen een tekort aan eten en ging naar Yusuf عليه السلام in Egypte om eten van hem te krijgen. Mensen kregen nog meer respect voor Yusuf عليه السلام, omdat ze zagen hoe eerlijk hij omging met de verdeling van het voedsel. Ook in de omringende streken was er steeds minder voedsel beschikbaar. Zo trof de voedselnood ook de broers van Yusuf عليه السلام in Palestina, waardoor zij ook naar Egypte gingen om eten te krijgen.
Zijn broers kwamen op bezoek
Allah zegt hierover: “De broers van Yusuf kwamen (eindelijk) en zij traden bij hem binnen. Hij herkende hen, terwijl zij hem niet herkenden. Toen hij hen had voorzien van hun proviand, zei hij: “Breng mij jullie broer (Bunyamin) van jullie vader. Zien jullie niet dat ik het volle maat (aan graan) geef en dat ik de beste van de gastheren ben? Indien jullie mij hem niet brengen dat is er geen maat voor jullie verkrijgbaar bij mij, en hoeven jullie niet in mijn buurt te komen.’’ (Koran, 7:58-60)
Yusuf عليه السلام gaf aan dat zijn broers hun jongste broertje Bunyamin moesten meenemen en dat ze anders geen eten zouden krijgen. De broers vonden dit lastig, omdat ze wisten dat hun vader Yakub عليه السلام heel erg veel van hem hield en hem niet kwijt wilde raken net als Yusuf عليه السلام عليه السلام. Uiteindelijk hadden de broers hun vader overgehaald en mochten zij Bunyamin meenemen naar Egypte. Toen ze aankwamen in Egypte en bij hun broer Yusuf عليه السلام kwamen, nam Yusuf عليه السلام zijn broer Bunyamin apart en zei tegen hem: “Ik ben jouw broer, wees niet bedroefd over wat zij gedaan hebben.’’ (Koran, 12:69)
Zijn plan met Bunyamin
Bunyamin mocht echter niks zeggen tegen zijn andere broers. Nadat de broers eten hadden gekregen van Yusuf عليه السلام, gingen ze weer terug naar Palestina. Yusuf عليه السلام liet de drinkbeker van de koning in de reiszak van zijn broer Bunyamin zetten en stuurde een tijd nadat zij waren vertrokken, een aantal soldaten naar hem toe. Allah vertelt dit voorval als volgt: “Toen hij (Yusuf عليه السلام) hen van proviand had voorzien, stopte hij de drinkbeker (van de koning) in de reiszak van zijn broertje. Daarop riep een omroeper uit: “O jullie van de karavaan, jullie zijn zeker dieven.’’ Zij [de broers] zeiden: “Wat missen jullie?’’ zij zeiden: “Wij missen de drinkbeker van de koning en voor wie hem brengt is er een kameellast. Daarvoor ben ik verantwoordelijk.’’ Zij zeiden: “Bij Allah. Inderdaad, jullie weten toch dat wij niet gekomen zijn om in het land verderf te zaaien, en wij zijn geen dieven.’’ Zij zeiden: “Wat is zijn bestraffing (in jullie wet) als jullie leugenaars zijn?’’
Zij zeiden: “De bestraffing van degene bij wie de drinkbeker in zijn proviandzak gevonden wordt is dat hij zelf (als een slaaf) vastgehouden zal worden. Zo bestraffen wij de onrechtplegers.” Zodoende begon hij hun reiszakken te onderzoeken, voor de reiszak van zijn broer, en haalde hij hem (de drinkbeker) uiteindelijk tevoorschijn uit de reiszak van zijn broer (Bunyamin). Zo beraamden Wij een listig plan voor Yusuf عليه السلام. Hij zou zijn broer volgens de wet van de koning niet hebben kunnen vasthouden, behalve indien Allah dat had gewild. Wij verhogen in rangen wie Wij willen en boven iedere bezitter van kennis is er een Alwetende. Zij ( broers) zeiden: “Indien hij hem heeft gestolen, een broer van hem heeft vroeger (ook) zo gestolen.’’ Yusuf hield dit voor zichzelf geheim en onthulde dit niet aan hen. (Yusuf) zei: “Jullie bevinden je in een benarde situatie. Allah is Alwetend over wat jullie beweren.’’ (Koran, 12:70-77)
Volgens de regelgeving moest Bunyamin achterblijven in Egypte, omdat hij als een dief werd gezien. De andere broers stelden voor dat één van hen als gevangene meegenomen kon worden, maar dit stond Yusuf عليه السلام niet toe. De broers schaamden zich heel erg tegenover hun vader, maar vertelden dit keer oprecht het verhaal. Yakub عليه السلام werd heel erg verdrietig en begon te huilen, totdat zijn ogen wit werden van het verdriet. Hij droeg zijn zonen op om weer naar Egypte te gaan en om te onderzoeken waar zowel Bunyamin als wel Yusuf عليه السلام waren.
Hereniging met zijn vader; Profeet Yakub عليه السلام
Toen ze aankwamen bij Yusuf عليه السلام, maakte hij zichzelf bekend en zei tegen hen: “Er treft jullie geen verwijt op deze dag! Moge Allah jullie vergeven. Hij is de meest Barmhartige der erbarmers.’’ (Koran, 12:92) Yusuf عليه السلام vergaf zijn broers dus. Hij gaf zijn hemd aan zijn broers en zei tegen hen dat ze het hemd op het gezicht van hun vader, de profeet Yakub عليه السلام, moesten plaatsen. Nog voordat het hemd Yakub عليه السلام had bereikt, zei hij: “Ik bespeur de geur van Yusuf عليه السلام; als jullie mij nu maar niet als zwakzinnig beschouwen.’’ (Koran, 12:94)
Toen ze aankwamen bij hun vader en Yakub عليه السلام het hemd van Yusuf عليه السلام over zijn gezicht trok, kreeg hij zijn gezichtsvermogen terug. De broers vroegen ook vergiffenis aan hun vader en de profeet Yakub عليه السلام verrichte een smeekbede voor hen. Hierna zijn ze met de hele familie naar Egypte gegaan en herenigden zij zich met Yusuf عليه السلام.
Allah zegt hierover in de Koran: “En hij verhief zijn ouders op de troon. En zij vielen eerbiedig buigend voor hem neer. En hij zei: “O mijn vader, dit is de uitleg van mijn droom van vroeger. Mijn Heer heeft deze waargemaakt en Hij heeft mij goed gedaan toen Hij mij uit de gevangenis heeft laten komen en Hij heeft jullie uit de woestijn laten komen nadat de satan tussen mij en mijn broers tweedracht had gebracht. Mijn Heer is zeker Zachtmoedig voor wie Hij wil; Hij is de Alwetende, de Alwijze.’’ (Koran, 12:100)
Volgens de overleveringen overleed Yusuf عليه السلامop circa 120-jarige leeftijd.
Lees ook: De wonderen van profeet Mohammed ﷺ