Een van de kwesties die verband houden met qadar (het lot) is de kwestie van “tawakkul”. Tawakkul (vertrouwen op Allah) komt voort uit het geloof van de moslims in qadar.
Betekenis
Het woord tawakkul betekent letterlijk iemand als plaatsvervanger aanstellen. Degene die een plaatsvervanger zal aanstellen wil vertrouwen op een persoon die sterker, meelevender, deskundiger en wijzer is dan hij en hem als plaatsvervanger aanstellen.
Tawakkul betekent al zijn plichten vervullen en dan het resultaat aan Allah overlaten en het resultaat met vertrouwen en instemming aanvaarden. Kortom, het betekent vertrouwen op Allah en zich geen zorgen maken over zijn einde.
Een moslim die op Allah vertrouwt denkt als volgt; “Alleen Hij kan ons het goede geven dat tot ons kan komen en alleen Hij kan al het kwade en het kwaad dat tot ons kan komen voorkomen.”
Allah heeft alles geschapen door er oorzaken aan toe te schrijven en Hij wil dat wij in overeenstemming met die oorzaken handelen. Als wij bijvoorbeeld meer geld in onze zaak willen verdienen, moeten wij daarnaar handelen. Zeggen: “Ik vertrouw op Allah en vertrouw op Allah, Hij zal mij geven wat mij gegeven zal worden” betekent niet tawakkul, maar lui handelen en Allah niet kennen.
Een moslim weet dat hij geen geld kan verdienen zonder te werken en hij neemt de nodige maatregelen voor wereldse zaken; evenzo weet hij dat men het paradijs niet kan binnengaan zonder Allah te aanbidden, Zijn bevelen uit te voeren en Zijn verboden te vermijden; dus vervult hij zijn plichten en vertrouwt op Allah.
Instemming betuigen
Tawakkul betekent instemming betuigen met het besluit dat Allah Almachtig neemt, nadat hij naar de oorzaken heeft gehandeld en de nodige maatregelen heeft genomen. Zo iemand leeft in vrede en geeft geen pijn aan zijn geest door zich zorgen te maken over zijn levensonderhoud; de volgende hadith van de Profeet (pboeh) wordt voor hem een grote bron van hoop:
“Als gij op Allah vertrouwt zoals het nodig is, zal Hij u levensonderhoud geven, zoals Hij aan de vogels levensonderhoud geeft.”
Tawakkul verhindert de mens nooit te werken en te handelen in overeenstemming met de oorzaken. Allah Almachtig verklaart het volgende in de Koran:
“Dat de mens niets kan hebben dan wat hij nastreeft.”(an-Najm, 53/39)
Eens kwam er een man tot de profeet en vroeg hem: “Zal ik op Allah vertrouwen door mijn kameel los te laten of door hem vast te binden?” De Profeet (pboeh) zei: “Bindt eerst uw kameel vast en vertrouw dan op Allah.” (Tirmidhi, Qiyamah, 60) Zo drukte hij het criterium voor tawakkul op de beste manier uit.
Waarom heeft Allah het kwade geschapen?
Het is Allah, Die het goede en het kwade schept. Dit geloof is een onafscheidelijk deel van het geloof in qadar.
De goede dingen die in de wereld geschapen worden, zijn echter wezenlijk; de slechte dingen zijn details. De goede dingen zijn als de producten; de slechte dingen zijn als het afvalmateriaal.
Het slechte wordt geschapen om de waarheid en de schoonheid van het goede te tonen, zoals het uitgedrukt wordt in de regel: “Alles wordt gekend (begrepen) door zijn tegendeel.” Bijvoorbeeld, als er geen ziekten waren, zou het onmogelijk zijn te weten wat een grote overvloed gezondheid is. Als er geen duisternis was, wordt de waarde van het licht niet begrepen. Als er geen slechte dingen waren, zou de verdienste en de superioriteit van de goede dingen niet begrepen worden.
Als de slechte dingen, die zwak zijn in vergelijking met de goede, niet in de wereld geschapen waren, zouden de aard en de schoonheid van de goede dingen niet ten volle gezien worden, en zouden de niveaus, rangen en soorten van de goede dingen niet begrepen worden. Zo zouden vele goede dingen niet bestaan omdat een klein slecht ding niet geschapen was; daarom zou er een grote hoeveelheid kwaad en kwaad verschijnen.
‘…Maar het kan zijn dat jullie afkeer van iets hebben, terwijl het goed is voor jullie; en het kan zijn dat jullie van iets houden, terwijl het slecht is voor jullie. En Allah weet, terwijl jullie niet weten. (Koran, 2:216)
Wanneer weten we of iets slecht/goed is?
Trouwens, de beschouwing van het slechte en het goede verandert gewoonlijk op grond van het begrip en de zienswijze van een mens. Het is mogelijk dat de mens soms iets kwaads en lelijks voor zichzelf beschouwt, maar eigenlijk is het heel goed voor hem. Maar omdat de mens egoïst is en hij belang hecht aan het uiterlijk, kan hij alles wat in eerste instantie tegen zijn belang lijkt, als kwaad bestempelen.
Laat ons een voorbeeld geven om het uit te leggen: Wanneer iemand een belangrijke zaak te doen heeft en een vliegtuig mist, lijkt hem dat een groot kwaad, omdat zijn belang geschaad is en zijn zaak belemmerd is. Laten we echter veronderstellen dat het vliegtuig neergestort is. In dat geval zal die persoon gaan bedenken hoe goed datgene wat hij als kwaad beschouwde voor hem is.
Het betekent dat veel dingen die eerst kwaad lijken, uiteindelijk goed kunnen zijn. Ibrahim Hakkı van Erzurum legt de kwestie heel goed uit in het volgende gedicht:
“Allah verandert het kwade in het goede
Denk niet dat Hij iets anders doet
De slimme mens kijkt er naar
Laat ons zien wat Allah zal doen
Wat Hij ook doet, Hij doet het goed…”
Zeggen dat slechte en kwade dingen buiten de kennis en de wil van Allah plaatsvinden, betekent beweren dat er een grens is aan de eigenschappen van kennis, wil en macht van Allah. Het maakt een tekortkoming in de Godheid noodzakelijk; het is ook in strijd met het feit dat het heelal geschapen is op grond van een plan en programma.
Daarom is de kwestie, dat het goede en het kwade van Allah komen en dat zij door Allah geschapen zijn, opgenomen in het geloof van qada en qadar; het werd nodig geacht het opnieuw te behandelen en het te bevestigen.
Lees ook: Het goddelijke lotsbestemming (Qadar)