Het geloof in de ziel en het Hiernamaals geeft een context aan ons huidige bestaan. Degenen die zich alleen op dit huidige tijdelijke leven concentreren, missen het grotere geheel. Sterker nog, zij worden achteloos ten opzichte van hun doel in het leven. God herinnert de mensheid eraan: “Het leven van deze wereld is slechts een vermaak en een afleiding; het ware leven is in het Hiernamaals, als zij het maar wisten” (Koran, 29:64).
Het verhaal over de reis van de ziel na de dood is werkelijk een verbazingwekkend verhaal, des te meer omdat het waar is. Het is een verhaal dat wij allen moeten kennen en waar we waarde aan moeten hechten. De enorme diepte van de kennis die wij hebben over deze reis, de precisie en de details ervan, is een duidelijk teken dat Mohammed ﷺ werkelijk Gods laatste boodschapper voor de mensheid was. De openbaring die hij ontving en vervolgens aan ons meedeelde van zijn Heer is even ondubbelzinnig in zijn beschrijving van het Hiernamaals als alomvattend. Onze blik op deze kennis zal beginnen met een korte verkenning van de reis van de gelovige ziel vanaf het moment van de dood tot haar laatste rustplaats in het Paradijs.
Het Grotere Plan: de Dag des Oordeels
De islam leert ons dat dit leven slechts een test is om onze plaats in het eeuwige leven na de dood te bepalen. Degenen die de realiteit die voor hen ligt begrijpen, zijn zich ervan bewust dat hun uiteindelijke lot na de dood gebaseerd is op hun daden in dit leven. Zulke mensen zijn dankbaar voor alle zegeningen die God hen heeft gegeven en aanbidden Hem nederig, terwijl zij goedheid in alle aspecten van hun leven nastreven. Wanneer mensen zo’n God-bewuste manier van leven omarmen, gaan hun doelen verder dan alleen maar genieten van wereldse genoegens.
Hun leven is er een van onderwerping aan God en tegelijkertijd proberen zij een positieve bijdrage te leveren aan de wereld om hen heen. Al hun relaties met mensen, zelfs met dieren en het milieu, zijn geworteld in deze motivatie. Zij worden geleid door de zekerheid dat zij op een dag tot hun Schepper zullen terugkeren en verantwoording zullen moeten afleggen voor hun daden. Hoewel zij de vrijheid hebben om naar eigen goeddunken te leven, beperken zij hun gehechtheid aan dit korte en onvolmaakte leven en zoeken zij een eeuwig Paradijs in het Hiernamaals. (Lees meer hierover in soera 75 van de Koran)
Waarom geloven?
Geloven in de ziel en het Hiernamaals is in de eerste plaats geloof hebben in het onzichtbare. Net zoals onze ziel een ongrijpbaar wezen is dat leven geeft aan ons fysieke lichaam, functioneert de wereld die wij om ons heen zien op basis van een onzichtbaar systeem dat geschapen is door de altijd waakzame en alwetende God. Moslims geloven dat God ook rechtvaardig is en dat Hij een nauwgezet register bijhoudt van onze daden. Wij zullen voor onze goede daden in ons aardse leven worden beloond in het Hiernamaals, waar de ultieme gerechtigheid zal heersen.
Mensen zoeken van nature rechtvaardigheid en gerechtigheid in alle aspecten van hun leven. Wanneer iemand werkt, verwacht hij een passend loon te ontvangen. Wanneer een individu schade wordt berokkend, zoekt hij compensatie. Wanneer iemand een ander helpt, verwacht hij waardering voor zijn inspanning. Echter, ook al doen mensen hun best om rechtvaardigheid tot stand te brengen, de realiteit is dat deze wereld nooit volmaakt rechtvaardig zal zijn. Vele misdadigers blijven ongestraft, terwijl aan de onderdrukten basisrechten worden ontzegd. Lopen hun levens zomaar af zonder dat zij verantwoording hoeven af te leggen of eerlijk worden behandeld?
Allah سبحانه و تعالى (Geprezen en Verheven is Hij) verklaart in de Koran: “Denken zij die slechte daden begaan werkelijk dat Wij met hen op dezelfde wijze zullen omgaan als met hen die geloven en goede daden verrichten; dat zij gelijk zullen zijn in hun leven en in hun sterven? Hoe slecht oordelen zij!” (45:21).
Wat zal er met de boosdoeners gebeuren?
In het Hiernamaals zullen de boosdoeners niet aan de greep van de gerechtigheid kunnen ontsnappen en zullen de slachtoffers van het wereldse lijden voor hun pijn worden gecompenseerd. Mensen die hun leven op verantwoorde wijze hebben doorgebracht en verleidingen om zonden te begaan hebben vermeden, zullen ook worden beloond. Zoals in de Koran staat:
“God heeft de hemelen en de aarde geschapen met een waar doel: iedere ziel te belonen naar haar daden. Hun zal geen onrecht worden aangedaan” (Koran, 45:22).
Volgens de islam is een van de grootste onrechtvaardigheden die mensen kunnen begaan het ontkennen van Gods bestaan, het aan Hem toevoegen van deelgenoten of het aanbidden van wereldse idealen of materialistische doelen. De islam leert dat God de Schepper, Onderhouder en Voorziener is van ieder wezen in de hemelen en op de aarde. Aangezien wij tot Zijn schepping behoren, is het Zijn recht dat wij Hem aanbidden en gehoorzamen. Hij overlaadt ons elke dag met Zijn zegeningen uit Zijn liefde en barmhartigheid. Hem aanbidden is een uiting van dankbaarheid jegens God, en Hem negeren of anderen aanbidden is ondankbaarheid en een ontkenning van Zijn zegeningen.
“Wij zullen een weegschaal van rechtvaardigheid oprichten..”
Als onze door de mens gemaakte rechtssystemen mensen straffen voor het begaan van onrecht tegen andere mensen, is het nog begrijpelijker dat God degenen zou straffen die Hem Zijn rechten ontzeggen en onrecht plegen tegen Zijn schepping. God zegt in de Koran:
“Wij zullen op de Dag des Oordeels een weegschaal van rechtvaardigheid oprichten, zodat geen ziel onrechtvaardig behandeld zal worden, en als er het gewicht van een mosterdzaadje is, zullen Wij het (ter verantwoording) roepen; en Wij zijn toereikend om te verrekenen” (Koran, 21:47)
De barmhartigheid van Allah (swt)
Als onvolmaakte wezens maken wij vaak fouten en begaan verkeerde daden. Hoewel God geen volmaaktheid van ons verwacht, roept Hij ons toch op tot het uiterste te streven om Hem te aanbidden en rechtvaardig te leven. Uit barmhartigheid schenkt God vergiffenis in het Hiernamaals aan wie Hij wil. God belooft ons in de Koran: “En zij die geloven en goede daden verrichten – Wij zullen hun slechte daden zeker van hen verwijderen en Wij zullen hen zeker belonen naar het beste van wat zij plachten te doen” (29:7).
Moslims zoeken redding in het Hiernamaals door in deze wereld een God-bewust en deugdzaam leven te leiden. De vrees voor verantwoording in het Hiernamaals, samen met de hoop op de belofte van Gods uiteindelijke gerechtigheid, motiveert hen om hun huidige leven in te richten rond de alomvattende aanbidding van God, dat het ware doel is van het menselijk bestaan. Op deze wijze streven zij in dit tijdelijke leven naar eeuwige vreugde.
Tot de rechtvaardigen zal gezegd worden: “O gerustgestelde ziel, keer terug tot uw Heer, weltevreden en welgevallig, en kom onder Mijn dienaren en ga Mijn Paradijs binnen.” (Koran, 89:27-30)
Zie ook deel 1, 2 en 4
Deel 1: Het Hiernamaals in de islam – wat gebeurt er na de dood?
Deel 2: Het Hiernamaals in de islam – het graf als verblijfplaats
Deel 4: Het Hiernamaals in de islam – de Dag Des Oordeels voor de gelovigen
Deel 5: Het Hiernamaals in de islam – het Paradijs