Hoe werd de Qibla veranderd van Masjid al-Aqsa naar Kaaba?

Achtergrond

Na de Hijrah baden de moslims in de richting van Masjid al-Aqsa (heilige moskee in Jeruzalem). Dit ging door tot de zestiende of zeventiende maand van de Hijrah(622). Echter, de Joden claimden superioriteit door een aandeel voor zichzelf te maken van deze situatie, en dit maakte het gezegende hart van de Boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zij met hem) verdrietig. Want de qibla in zijn hart was Ka’ba. Als dit gerealiseerd werd, zou ook de eerste stap gezet worden voor de verovering van Mekka. Hiervoor wachtten zij gretig op de goddelijke toestemming. Aangezien deze toestemming nog niet was gekomen, ging het verlangen van de Boodschapper van Allaah (vrede en zegeningen van Allah zij met hem) niet verder dan gedachten, en hij was geduldig en wachtte.

Uiteindelijk, op een maandag in het midden van de maand Rajab, terwijl Rasûlullâh (vrede en zegeningen van Allaah zij met hem) het middaggebed leidde in de moskee van de Bani Salem, zond de Almachtige Allah Zijn openbaring:

قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِى السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَيهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ وَاِنَّ الَّذِينَ اُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَمَا اللهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ

“(O Rasûlullah!) Wij zien uw gezicht naar de hemel draaien (wachtend op nieuws van de Allerhoogste). Nu draaien Wij u naar een Qiblah waarmee u tevreden zult zijn. Keer daarom uw gezicht naar de Masjid al-Harâm, waar gij ook zijt. Voorzeker, de mensen van het Boek weten heel goed dat het een waarheid is van hun Heer. Allah is niet onkundig van wat zij doen” (al-Baqarah, 144).

Op dat moment wendde de profeet (vzmh), die het einde van de tweede rak’ah had bereikt, zich onmiddellijk in de richting van Ka’ba. Ook de gemeente draaide zich met hun gelederen om. Zij wendden zich allen samen naar de nieuwe qibla. Zo werden de andere twee rak’ahs van het gebed in de richting van Ka’ba verricht. Daarom werd die moskee “Masjid al-Kibletayn” genoemd, wat de moskee met twee qiblahs betekent.

Vervolg

Een van de mensen die dit gebed met de Meester der Werelden bad, stopte na zijn vertrek bij een andere moskee. De gemeente was aan het bidden en zij waren in volle ruku. Hij zei tegen hen:

“Ik zweer bij Allahu ta’âlâ, wij hebben met de Profeet richting Ka’ba gebeden!” riep hij hen toe. Toen draaide de congregatie zich richting Ka’ba waar zij zich bevonden.

Terwijl de verandering van qibla zeer goede resultaten gaf onder de gelovigen, veroorzaakte het verschillende geruchten onder de polytheïsten, hypocrieten en Joden. De vijanden van de Islam begonnen over en weer te praten. Daarop werden de volgende âyat-i-kerîmas geopenbaard:

سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَليَّهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِى كَانُوا عَلَيْهَا قُلْ لِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِى مَنْ يَشَاءُ اِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ

“Sommige mensen zijn dwaas: “Wat heeft hen afgewend van hun Qiblah waartoe zij zich plachten te wenden?” Zeg: “Aan Allah behoort het oosten en het westen. Hij leidt wie Hij wil” (al-Baqara, 142).

Ibn ‘Abbâs (moge Allah tevreden met hem zijn) zei:

“Toen de Profeet (moge Allah’s vrede en zegeningen met hem zijn) de qiblah naar de Ka’bah draaide, zeiden de moslims:

“O boodschapper van Allah, wat zal er gebeuren met de gebeden van onze broeders die naar Bayt al-Maqdis baden en nu dood zijn?”

Belangrijke vers

Hierop openbaarde Allah Almachtig het volgende vers:

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ اُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِى كُنْتَ عَلَيْهَا اِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ شُهَدَاءَ وَيَكُونَ عَلَيْهَا يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلَى عَقِبَيْهِ وَاِنْ كَانَتْ لَكَبِيرَةً اِلاَّ عَلَى الَِّينَ اللهُ وَمَا كَانَ اللهُ لِيُضِيعَ اِيمَانَكُمْ اِنَّ اللهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ

“Zo hebben Wij jullie tot een rechtvaardig volk gemaakt, opdat jullie getuigen zouden zijn voor de mensheid en opdat de Boodschapper een getuige voor jullie zou zijn. Wij hebben de Qiblah (Ka’ba), waarnaar jullie je nu keren, alleen als qiblah gemaakt opdat Wij degenen die de Profeet volgen zouden onderscheiden van degenen die zich op hun hielen keren. Dit is zeker te veel voor iedereen behalve voor hen die Allâh de leiding heeft gegeven. Allâh zal uw geloof nooit doen falen. Want Allâh is barmhartig en genadig jegens de mensen” (al-Baqara, 143).

De verandering van qiblah is een zeer belangrijke en grote gebeurtenis. Met name de annulering van de vorige qiblah is een zeer subtiele kwestie die de duivels als excuus en gelegenheid kunnen gebruiken om de mensen te misleiden door onheil en onheil te stichten. Daarom werden de bevelen over de qiblah meerdere malen herhaald, eenmaal aan de Profeet, eenmaal aan de gelovigen en eenmaal aan beide groepen samen.

In het volgende vers heeft deze vermaning, door enkele wijsheden uit te leggen, ook een zelfstandige betekenis gekregen. Allah Almachtig zegt:

وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوُهَكُمْ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ اِلاَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِى وَلِاُتِمَّ نِعْمَتِى وَلَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

“Waar jullie ook heengaan, wend je gezicht naar Masjid al-Harâm (in gebed). Waar jullie ook zijn, wend jullie gezichten in die richting, zodat de mensen geen bewijs tegen jullie hebben, behalve degenen onder hen die onrechtvaardig (koppig) zijn. Vreest hen niet! Vreest Mij alleen! Opdat Ik Mijn gunst aan jullie voltooi, zodat jullie de juiste weg zullen vinden.” (al-Baqara, 150)

Wijsheden

Uit deze goddelijke verklaring leren wij de volgende wijsheden:

1. Volgens dit vers is de eerste reden voor het veranderen van de qiblah om geen bewijs tegen de moslims achter te laten in de handen van de mensen van het Boek en de polytheïsten. Want volgens de boeken uit het verleden was een van de kwaliteiten van de beloofde laatste profeet dat hij de qiblah naar de Ka’ba zou draaien.

In feite wijzen de uitspraken over de toekomst van Mekka in het boek Jesaja van het Oude Testament hier duidelijk op. Daarom zeiden de Ahl al-Kitab: “De Qiblah van de laatste Profeet zou naar Mekka zijn. Maar Mohammed en zijn Metgezellen richten zich nog steeds naar Bayt al-Maqdis (Masjid al-Aqsa).”

Dan zou verzet tegen de qiblah van Hadrat Abraham in strijd zijn met de verklaring dat de Boodschapper van Allah van de “Natie van Abraham” was. De polytheïsten hadden dit als een rationeel bewijs naar voren kunnen brengen. Echter, na de verandering van qibla kon niemand een dergelijk bezwaar aanvoeren, behalve de koppigen die onderdrukking als gewoonte hadden aangenomen.

2. Een andere reden voor de verandering van qiblah is dat Allâh Zijn gunst aan de gelovigen voltooit. Zo kunnen zij leiding krijgen en het gewenste doel bereiken door de juiste weg te volgen. Want de echte zegen is het bereiken van het juiste pad. Qibla is ook een onderdeel van dit juiste pad.

3. Eén van de redenen waarom de Profeet in de eerste maanden van zijn leven in de richting van Bayt al-Maqdis bad, was om de harten van Joden en Christenen te verwarmen ten opzichte van de Islam door te impliceren dat de oorsprong van de hemelse godsdiensten dezelfde was. Het is ook denkbaar dat dit gedrag op zijn minst de reacties van Joden en Christenen zou hebben verzacht in de fase van de vestiging van de Islamitische samenleving en staat.

Deze kwestie is ook een van de bewijzen dat er nooit enige bemoeienis was met de Qur’ân al-kerîm door de Profeet (vrede en zegeningen van Allah zij met hem). De Profeet (vrede en zegeningen van Allah zij met hem) was er een groot voorstander van dat de Qiblah in de richting van de Ka’ba was. Hij moest echter wachten tot de zestiende maand van de Hijrah toen het goddelijke bevel hierover werd geopenbaard.

Lees ook: 30 doelen tijdens de Ramadan