De profeet Idris عليه السلام

De profeet Idris عليه السلام zou een goedgebouwde man zijn geweest die met een kalme stem sprak. Hij was ook zeer nieuwsgierig op het intellectuele vlak. Hij verwonderde zich over de uitgestrektheid van het universum dat de Schepper had gemaakt – de hemel, de aarde, de maan, de sterren en de wolken. Volgens de geleerde Al-Qurtubi (1214-1273) was de profeet Idris عليه السلام de eerste die met de pen schreef, de eerste die zijn eigen kleding naaide en de eerste die de sterren, hun berekeningen en bewegingen, bestudeerde (tafsīr al-Qurṭubi 19:56)

Achtergrond

Idris عليه السلام is het achterkleinkind van Adam عليه السلام. Het is overgeleverd dat hij 308 jaar van het leven van Adam عليه السلام heeft meegemaakt. De profeet Sheeth (Seth) was één van de zonen van Adam die hem opvolgde. Na zijn dood was het morele verval onder de volgelingen van Kabil (Kain) snel toegenomen. Idris kon het niet verdragen dat mensen van zijn volk onder de invloed van Shaitan raakten. Daarom kreeg hij de opdracht van Allah om een jihad (heilige oorlog) tegen de volgelingen van Kabil te voeren. Idris عليه السلام was daarmee de eerste profeet en boodschapper in de geschiedenis die oorlog voerde tegen verderf en corruptie. 

Van de naam Idris (إدريس) wordt gezegd dat het mogelijk van oorsprong “uitlegger” betekent. Volgens de traditionele opvatting van de islam vervulde de profeet een interpretatieve en mystieke rol en daarom werd deze betekenis algemeen aanvaard. Latere moslimbronnen, die van de achtste eeuw, beweerden dat Idris twee namen had, “Idris” en “Enoch”. Weer andere bronnen verklaarden zelfs dat Idris’ ware naam Enoch is en dat hij in het Arabisch Idris wordt genoemd vanwege zijn toewijding aan het bestuderen van de heilige boeken van zijn voorvaderen Adam en Seth. Daarom benadrukten deze latere bronnen dat Idris ofwel “tolk” betekent of een betekenis heeft die dicht bij die van een interpreterende rol ligt. Verscheidene van de klassieke commentatoren op de Koran, zoals Al-Baizawi, zeiden dat hij Idris werd genoemd van het Arabische dars, dat “bestuderen” betekent, vanwege zijn kennis van de goddelijke mysteriën.

Ibn Katheer vermeldt het volgende verhaal, waarover ibn Hajar zegt dat het (waarschijnlijk) van de Israëlieten is: “Idris عليه السلام wilde weten hoelang hij nog te leven had en vroeg dit aan een engel. Deze engel bracht hem naar de hemelen en daar kwamen ze de Engel des Doods tegen. De engel vroeg aan de Engel des Doods hoelang Idris عليه السلام nog te leven had en de Engel des Doods gaf aan dat hij het leven van Idris عليه السلام moest nemen in de vierde hemel. Toen Idris عليه السلام aankwam, heeft de Engel des Doods dit meteen gedaan.’’

Allah zegt in de Koran over Idris عليه السلام: “Vermeld eveneens Idris in het Boek. Hij was erg oprecht en een profeet. Wij hebben hem tot een hoge positie verheven.’’ (Koran, 19:56-57)

Deze hoge positie is volgens de geleerden zowel figuurlijk al letterlijk uit te leggen. De reden hiervoor is dat Idris عليه السلام in de vierde hemel was. De profeet Mohammed ﷺ sprak ook met Idris عليه السلام tijdens zijn hemelreis. Volgens een hadith, verteld door Malik ibn Anas en te vinden in Sahih Muslim, wordt gezegd dat Mohammed op zijn Nachtreis Idris tegenkwam in de vierde hemel. De tradities die zich rond de figuur van Idris hebben ontwikkeld, hebben hem de reikwijdte gegeven van zowel een profeet als een filosoof en mysticus, en veel latere islamitische mystici, of soefi’s, waaronder Ruzbihan Baqli en Ibn Arabi, vermeldden ook Idris te zijn tegengekomen in hun spirituele visioenen.

Lessen

Over de dood van de profeet Idris en zijn ontmoeting met de engel des doods is ook een ander verhaal bekend. Op een dag werd de profeet Idris عليه السلام door een engel ingelicht dat hij de beloning van Allah zou ontvangen van alle goede daden die de mens elke dag tot zijn laatste ademtocht zou verrichten.

De profeet Idris عليه السلام was dolgelukkig met het nieuws en dankte Allah enorm voor al Zijn zegeningen. Nu was Idris al vrij oud en was er nog niet helemaal klaar om de aarde te verlaten want hij genoot ervan om goeds te verspreiden. Daarom besloot hij de engel des doods aan te spreken en hem te smeken om zijn dood uit te stellen. De engel die hem had ingelicht stemde in met zijn verzoek en besloot om samen met Idris de Engel des Doods te ontmoeten.

De engel vloog naar de vierde hemel met Profeet Idris op zijn vleugels en ontmoette de Engel des Doods. De geliefde metgezel van Idris zei tegen de Engel des Doods: “De profeet Idris wil weten of u zijn leven zou kunnen verlengen”. De Engel des Doods was stomverbaasd en antwoordde: “En waar is Idris?” “Hij is op mijn rug”, antwoordde de engel. De Engel des Doods antwoordde: “Hoe verbazingwekkend! Ik werd gezonden en mij werd gezegd de ziel van Idris in de vierde hemel te nemen. Ik bleef maar denken hoe ik dit in de vierde hemel kon nemen terwijl hij op aarde was. Subhanallah (glorie zij God), Hij liet het gebeuren!” En zoals de Heer de Engel des Doods had opgedragen, werd de ziel van Idris in de vierde hemel opgenomen.

Moreel verval

Na de dood van de profeet Idris عليه السلام nam het morele verval opnieuw snel toe. Zonder profetische leiding slaagde Shaitan er een paar generaties later in om de kinderen van Adam te beïnvloeden om hun eerste daad van shirk (afgoderij, polytheïsme) te plegen.